Wanneer heling

Van heling is sprake als u een goed hebt verworven, overhandigd of (tijdelijk) in uw bezit hebt gehad, waarbij u wist of redelijkerwijs moest weten dat het goed van een misdrijf (bijv. diefstal, verduistering, afpersing, oplichting) afkomstig was. In het strafrecht gaat het vak om dat laatste; was die wetenschap aanwezig? Die wetenschap wordt verdeeld in twee varianten;

1. Opzetheling

Opzetheling is strafbaar gesteld in artikel 416 Sr. Bij deze variant is het van belang dat bewezen moet worden dat u wist dat het goed van een misdrijf afkomstig was. Een goed wordt pas aangemerkt als ‘’door misdrijf verkregen’’, indien dit is verkregen uit een misdrijf gepleegd voorafgaand aan de delictsgedragingen conform artikel 416 Sr (vgl. HR 16-01-2018, ECLI:NL:HR:2018:37). Daarnaast is voor de vereiste wetenschap de lichtste vorm van opzet, voorwaardelijk opzet, voldoende. Volgens de Hoge Raad omvat ‘’weten dat’’ ook voorwaardelijk opzet en niet enkel vol opzet (vgl. HR 19-01-1993, ECLI:NL:PHR:1993:AD1812).

2. Schuldheling

Bij schuldheling hoeft niet te worden aangetoond dat u echt wist dat het goed door een misdrijf was verkregen, maar moet de officier bewijzen dat de omstandigheden waaronder het goed is gekocht of verkregen zodanig waren dat u redelijkerwijs had kunnen vermoeden dat er iets mis was, in die zin dat het goed mogelijk van een misdrijf afkomstig kon zijn geweest. In feite wordt u dan verweten dat u beter had kunnen en moeten weten. 

Dit is bijvoorbeeld in de volgende situaties aan de orde;

• aankoopbedrag is substantieel lager dan de marktwaarde
• het goed vertoont uiterlijke kenmerken van diefstal (bijv. opengebroken slot bij fiets)
• Verkoper is bekend als dief
• niet de juiste papieren erbij gekregen (bijv. kentekenbewijzen)

De rechtspraak omtrent schuldheling is casuïstisch en de scheidslijn tussen wel of geen schuldverwijt is niet altijd even helder te trekken (vgl. Conclusie A-G, 05-06-2018, ECLI:NL:PHR:2018:545). Met name bij schuldheling is er dus veel te winnen door direct een goede verklaring af te leggen. Als u een goede aannemelijke verklaring aflegt over de wijze hoe u aan het goed bent gekomen en dit ook op een eerlijke manier hebt gedaan, kunt u eigenlijk niet voor heling worden veroordeeld. Het is daarom belangrijk dat u uw verklaring vooraf met een advocaat bespreekt.

> Meer informatie schuldheling

Gewoonteheling

Dan kent de wet nog de variant ‘gewoonteheling’ Gewoonteheling gaat nog een stap verder en is strafbaar gesteld in artikel 417 Sr. Bij gewoonteheling gaat het erom dat u van opzetheling een gewoonte maakt. Het gaat om het aantal helingen die plaatsvinden in een bepaalde periode. Zo heeft de Hoge Raad bijvoorbeeld besloten dat van gewoonteheling ook sprake is indien het kopen conform artikel 417 Sr herhaaldelijk geschiedt binnen een tijdsbestek van niet meer dan 2 weken en van 1 persoon als verkoper (vgl. HR 05-12-1989, ECLI:NL:HR:1989:ZC8351).

Heler-steler-regel

Gelet op HR 30 oktober 2001 (ECLI:NL:HR:2001:AD5149 kan een verdachte niet als heler worden aangemerkt van een door hem zelf gestolen goed. Indien dat toch gebeurt, moet de rechter de verdachte wel veroordelen, maar vervolgens dient de verdachte te worden ontslagen van alle rechtsvervolging.

• Gerechtshof Amsterdam, 25 juli 2017, ECLI:NL:GHAMS:2017:3022 (dief van jas, waarbij opzetheling bewezen werd verklaard)