1. vlg HR 24 oktober 1989, ECLI:NL:HR:1989:ZC8253, NJ 1990/256, HR 11 december 2012, ECLI:NL:HR:2012:BX3620, HR 7 januari 2014, ECLI:NL:HR:2014:32, NJ 2014/187 m.nt. Keijzer en HR 30 mei 2015, ECLI:NL:HR:2015:1771.
2. Vgl. HR 23 januari 2007, ECLI:NL:HR:2007:AZ3888, NJ 2007/84, HR 8 november 2008, ECLI:NL:HR:2008:BF0199, NJ 2008/614, HR 24 maart 2009, ECLI:NL:HR:2009:BH5189, HR 13 januari 2015, ECLI:NL:HR:2015:57 en HR 30 mei 2015, ECLI:NL:HR:2015:1771.

Niet terugbrengen bestelauto na huurperiode

In HR 13 september 2016, ECLI:NL:HR:2016:2076, NJ 2016/424, gaat het om een verdachte die een bestelauto had gehuurd tot 31 juli 2013 en deze daarna niet had geretourneerd en de auto was blijven gebruiken tot aan zijn aanhouding. De betaling van de factuur van 31 juli 2013 was gestorneerd door omstandigheden aan de zijde van de verdachte gelegen. De verhuurder had herhaaldelijk geprobeerd met de verdachte in contact gekomen, maar de verdachte was niet traceerbaar, ook niet aan de hand van het door hem opgegeven adres. De veroordeling voor verduistering van de auto bleef in cassatie in stand.

Wederrechtelijke toe-eigening van een leenauto

Conclusie A-G: ECLI:NL:PHR:2018:266
De verdachte heeft aldus nagelaten de auto, die hij anders dan door misdrijf onder zich had, tijdig te retourneren aan het schadebedrijf. De vraag die dan dient te worden beantwoord is of de verdachte zich de auto wederrechtelijk heeft toegeëigend. In casu is geen sprake van enkel het zuiver nalaten van de verdachte om de leenauto aan het schadebedrijf terug te geven. Immers, namens het schadebedrijf is meermalen naar het telefoonnummer van de verdachte, dat hij op de huurovereenkomst had geschreven, gebeld en zijn meerdere voicemails ingesproken. Daar komt bij dat de verdachte, aan wie reeds was tegemoet gekomen door een verlenging van de leentermijn toe te staan, er blijk van heeft gegeven de auto niet terug te willen brengen door de afspraak met [betrokkene 2] niet daadwerkelijk na te komen.

Verduistering huurauto

HR 3 december 2002, ECLI:NL:HR:2002:AE9168, NJ 2003/622
In deze uitspraak wees de Hoge Raad wees op omstandigheden waaruit bleek dat de verdachte gebruik was blijven maken van de auto.
“Gelet op deze bewijsmiddelen heeft het Hof klaarblijkelijk geoordeeld dat de verdachte zich de huurauto wederrechtelijk heeft toegeëigend door daarover zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester te gaan beschikken. Dat oordeel getuigt niet van een onjuiste uitleg van enige in de bewezenverklaarde tenlastelegging voorkomende en aan art. 321 Sr ontleende term. Dit oordeel is voorts niet onbegrijpelijk, in aanmerking genomen dat uit de bewijsmiddelen volgt dat:
i) de verdachte vanaf januari 2000 is gestopt met de betaling van huurtermijnen, doch de auto blijkens nadien bij het garagebedrijf binnengekomen bekeuringen en een schademelding is blijven gebruiken;
ii) de garagehouder een aantal malen telefonisch contact heeft gehad met de verdachte om afspraken te maken over het inleveren van de huurauto, welke afspraken door de verdachte niet zijn nagekomen;
iii) de verdachte sedertdien onbereikbaar bleek omdat zijn telefoon was afgesloten, aangetekende post door hem niet werd afgehaald en hij niet reageerde op ingesproken voice-mail berichten, zodat het voor het garagebedrijf onmogelijk, althans aanmerkelijk bemoeilijkt werd de auto weer terug te krijgen.

Beoordelingskader verduistering

Van wederrechtelijk toe-eigenen is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort.(HR 24 oktober 1989, NJ 1990, 256).

Sommige gedragingen zijn niet anders te begrijpen dan als een als heer en meester beschikken. Te denken is aan het vernietigen of verkopen van hetgeen men onder zich heeft. Bij andere gedragingen hangt het meer van de begeleidende omstandigheden af of er van toe-eigening kan worden gesproken. Zo kan van belang zijn het antwoord op de vraag waar de voorwerpen worden bewaard, of de voorwerpen deel uitmaken van een soort verzameling van andere voorwerpen die ook verdacht zijn et cetera.(HR 31 januari 2006, NJ 2006, 127; HR 9 mei 2006, LJN AV4091; HR 15 april 2008, NJ 2008, 289 m.nt. Mevis.)
Het enkel onder zich hebben van iets wat men rechtmatig onder zich heeft levert nog geen verduistering op.(HR 27 juni 2000, NJ 2000, 616; HR 23 januari 2007, LJN AZ3888)

A-G: geen verduistering

“Nergens blijkt dat van de identiteitskaart een gebruik is gemaakt dat alleen maar is toegestaan aan de rechthebbende. Dat het hof naar alle waarschijnlijkheid geen geloof heeft gehecht aan de verklaring van verdachte dat hij de kaart naar de politie wilde brengen is op zichzelf, gelet op wat bekend is over de persoon van verdachte en zijn justitiële contacten, niet onbegrijpelijk, maar dat wil niet zeggen dat het zich toe-eigenen kan worden bewezenverklaard op basis van de gebruikte bewijsmiddelen.”

HR: enkel bezit levert geen verduistering op

2.3. In de bewezenverklaarde tenlastelegging is het begrip “zich wederrechtelijk toe-eigenen” gebezigd in de betekenis die daaraan in art. 321 Sr toekomt. Van zodanig toe-eigenen is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort (vgl. HR 24 oktober 1989, NJ 1990, 256).

2.4. Uit de hiervoor weergegeven inhoud der bewijsmiddelen kan niet zonder meer volgen dat de verdachte zich de in de bewezenverklaring bedoelde identiteitskaart wederrechtelijk heeft toegeëigend in de hiervoor bedoelde zin. De bewezenverklaring is derhalve in zoverre niet naar de eis der wet met redenen omkleed.”

Beoordelingskader verduistering

Van toe-eigenen in de zin van art. 321 Sr is sprake indien een persoon zonder daartoe gerechtigd te zijn als heer en meester beschikt over een goed dat aan een ander toebehoort.” ( HR 2 oktober 2012, ECLI:NL:HR:BV8280). Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad volgt dat uit de bewijsmiddelen moet volgen dát iemand als heer en meester over een goed is gaan beschikken. Het als ‘heer en meester over een goed beschikken’ kan bijvoorbeeld volgen uit het feit dat iemand een geleend goed probeert te verkopen of dat blijkt dat iemand het goed voor zichzelf wil behouden. Het enkele feit dat iemand een auto huurt en deze niet op tijd terug brengt, is daarvoor niet voldoende.

Uit de bewijsmiddelen moet blijken dat de verdachte als heer en meester over het geld heeft beschikt. Het enkele niet terugbetalen van een lening niet zonder meer als verduistering kan worden gekwalificeerd, omdat het als heer en meester over geleend geld beschikken niet wederrechtelijk is. Het is juist de essentie van de leenovereenkomst dat dit met toestemming van de uitlener gebeurt. Om van verduistering te kunnen spreken moet er meer aan de hand zijn, zoals het niet terugbetalen ondanks herhaalde aanmaningen, maar ook in dat geval kan het niet terugbetalen van een geldlening ook uitsluitend als een civielrechtelijke aangelegenheid worden gezien, Zie de conclusie van de A-G mr. Jörg bij HR 3 juli 2012, ECLI:NL:PHR:2012:BW5723.